Neurolingwistyczna Psychoterapia (NLPt) jest systemową metodą pracy psychoterapeutycznej wywodzącą się z neurolingwistycznego programowania (NLP). Podstawową ideą NLPt jest praca zorientowana na cel przy szczególnym uwzględnieniu komunikacji niewerbalnej pacjenta, metafor oraz wzorców relacyjnych jakimi operuje. W pracy terapeutycznej metodą NLPt przywiązujemy taką samą uwagę do werbalnych jak i niewerbalnych informacji, która traktujemy jako ważne sygnały dotyczące symptomów, celów i dynamiki przeżywania problemu przez pacjenta.
Założenia. Główny nacisk w pracy terapeutycznej kładziemy na nadanie i wspieranie rozwoju jednostki w sposób umożliwiający spójne, trwałe osiąganie celów z uwzględnieniem pozytywnych efektów także na poziomie systemowym. W NLPt zakłada się, że u podstaw symptomów dysfunkcyjnych zachowań leży pozytywna intencja ich istnienia, tzn, że dzięki symptomom, klient/pacjent realizuje jakieś swoje ważne potrzeby. W trakcie terapii te bezproduktywne zachowania i związane z nimi założeniu lub przekonania mogą zostać odłączone i przepracowane tak, aby nastąpiło ponowne ich zintegrowanie, a potrzeby były realizowane w sposób konstruktywny.
NLPt (Neurolingwistyczna Psychoterapia) jest całościowym i autonomicznym systemem terapii (uznanym przez Europejskie Stowarzyszenie Psychoterapii), prezentującym własne podejście do takich zagadnień jak:
• psychopatologia,
• fazy procesu terapeutycznego,
• metody diagnostyczne,
• relacja terapeutyczna,
• koncepcje normy i zdrowia psychicznego,
• poziomy interwencji terapeutycznej.
Tylko niewielka część z tych zagadnień wchodzi w zakres szkoleń Praktyka NLP lub Mistrza NLP. Kompletne poznanie tej wiedzy i rozwinięcie stosownych umiejętności jest czymś znacznie więcej, niż opanowanie choćby nie wiadomo jak dużej ilości technik; samo w sobie jest procesem i wymaga więcej czasu od tego, jaki przeznaczony jest na standardowe szkolenia certyfikacyjne w zakresie NLP. Dlatego jako Polskie Stowarzyszenie Neuro-Lingwistycznej Psychoterapii zwracamy uwagę na standardy wykonywania zawodu i przestrzegamy: nie każdy kto ukończył szkolenie w zakresie NLP jest osobą uprawnioną do zajmowania się psychoterapią. Więcej na ten temat można poczytać TUTAJ, lub na stronie Polskiej Federacji Psychoterapii, w zakładce, „kto jest, a kto nie jest psychoterapeutą”.
Narzędzia stosowane w NLPt oraz prezentowane na szkoleniach z zakresu NLP mogą być oczywiście stosowane również w wielu innych obszarach takich jak: edukacja, poradnictwo, superwizja, coaching, rozwój zawodowy, sport oraz psychologia zdrowia. Jednak jako metoda psychoterapii, NLPt jest mocno i wyraźnie osadzona w ramach teoretycznych oraz podstawach metodologicznych, umożliwiając pracę w szerokim obszarze działania i z wieloma symptomami.
Podsumowując, NLPt:
- ma charakter integratywny i systemowy, uwzględnia wiele możliwych poziomów zmiany – od zmian w swoim środowisku, poprzez zachowania, umiejętności, sferę przekonań, wartości, aż po odkrywanie swojej tożsamości (istotnych ról życiowych) i misji (powołania życiowego i zawodowego, nadrzędnego sensu itp.),
- przyjmuje postulat sformułowany przez Miltona H. Ericksona, że choć czasami zmiana terapeutyczna wymaga sporo wysiłku, to często może się dokonać o wiele łatwiej i szybciej, niż się powszechnie uważa,
- wykorzystuje zarówno potencjał świadomości, jak i nieświadomości osoby,
- rozwija samoświadomość i nowe umiejętności radzenia sobie z problemami,
- wykorzystuje mocne strony klienta/pacjenta (tzw. „wewnętrzne zasoby”), traktując je jako podstawowe źródła zmiany,
- dostrzegając czynniki dysfunkcyjne, skupia się na potencjale zdrowia, dobrostanu, optymalnego funkcjonowania i metodach jego aktywizowania,
- skupia się na poszukiwaniu rozwiązań i realizacji celów osoby,
- jest ukierunkowana na przyszłość, ale równocześnie dysponuje metodologią pozwalającą uwolnić się od urazów i ograniczeń zakorzenionych w przeszłości,
- dostarcza narzędzi, które mogą być samodzielnie stosowane także po zakończeniu psychoterapii,
- w zależności od potrzeby może być krótko- lub długoterminowa,
- może być realizowana dla jednostek, par i rodzin.
Trochę historii. Neurolingwistyczna psychoterapia (NLPt) wykorzystuje modele i metody NLP oraz dorobek innych podejść, rozwijając je jednak i łącząc w unikalny dla siebie sposób. Zaczęła się rozwijać w Austrii, a później w innych krajach niemieckojęzycznych w połowie lat 80. Następnie rozprzestrzeniała się w innych krajach Europy. W 1995 European Association for Neuro-Linguistic Psychotherapy zostało zarejestrowane w Wiediniu. W 1999 r. European Association for Psychotherapy (EAP) uznało neurolingwistyczną psychoterapię za spełniającą wszelkie wymogi organizacyjne, teoretyczne i metodologiczne, niezbędne do wpisania na listę autonomicznych, opierających się na podstawach naukowych „modalności” (szkół) psychoterapeutycznych. W 2000 roku neurolingwistyczna psychoterapia została akredytowana, a w 2015r., na podstawie dostarczonej dokumentacji, w tym projektów badawczych, została reakredytowana przez EAP. Obecnie należy ona do grona 21 modalności honorowanych przez EAP. Od 2005 r. NLPt jest refundowana przez władze Włoch, a od 2007 r. przez system opieki zdrowotnej w Austrii.
Neuro-Lingwistyczna Psychoterapia w Polsce obecna była od połowy lat 80. XX w. Od 2005 roku była reprezentowana podczas konsultacji społecznych organizowanych przez Ministerstwo Zdrowia w sprawie projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych, obejmującej również psychoterapię. W 2006 r. staliśmy się współzałożycielami i sygnatariuszami Polskiej Rady Psychoterapii, skupiającej większość organizacji szkolących i/lub certyfikujących psychoterapeutów w Polsce, reprezentujących zróżnicowane szkoły i podejścia. Od tamtej pory do chwili obecnej Polskie Stowarzyszenie NLPt regularnie uczestniczy w pracach Polskiej Rady Psychoterapii, aktualnie – po wycofaniu się Ministerstwa Zdrowia ze swojego projektu – skupiających się głównie nad stworzeniem własnego projektu ustawy o zawodzie psychoterapeuty. Tym samym jesteśmy współautorami dokumentów, programów, rozwiązań i standardów stanowiących dotychczasowy dorobek PRP. PSNLPt jest także organizacją członkowską w Polskiej Federacji Psychoterapii, która dba i wyznacza standardy uprawiania tego zawodu.
Ciekawe artykuły na temat skuteczności NLPt (artykuły w formacie pdf udostępnione dzięki uprzejmości http://www.nlpt.at):
- Reiner, Melita; Renner, Walter; Schütz, Peter; Dond, Renata:
Effects of Neuro-Linguistic Psychotherapy on psychological difficulties and perceived quality of life.
In: Counselling and Psychotherapy Research, March 2010, 10 (1): 39-49 - Zaharia, Catalin; Reiner, Melita; Schütz, Peter:
Evidence-based Neuro-Linguistic Psychotherapy: A Meta-Analysis
In: Psychiatria Danubina 2015, Vol 27, No 4, pp 355-363 - Gray, Richard M.; Bourke, Frank:
Remediation of intrusive symptoms of PTSD in fewer than five sessions: a 30-person pre-pilot study of the RTM Protocol
In: Journal of Military, Veteran and Family Health, 1(2) 2015, pp 13-20 - Sahebalzamani, Mohammed:
Efficacy of neurolinguistic programming training on mental health in nursing and midwifery students
In: Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2014 Sept-Oct; 19(5): 503-507 - Ojanen, M.; Kotokopri, S.; Kumpula, S.; Tankklu, M.; Vadén, T.; Vikevainen-Tervonen, L.; Kiviaho, M. & Hiltunen, S.:
Solution from therapy – reults of NLP-based psychotheray, 2004
- Bigley, J.; Griffiths, P.D.; Prydderch, A.; Romanoswki, C.A.J.; Miles, L.; Lidiard, H.; Hoggard, N.:
Neurolinguistic programming used to reduce the need for anaesthesia in claustrophobic patients undergoing MRI
In: Br J Radiol 2010 Feb; 83(986): 113-117 - Witt, Klaus :
Neuro-Linguistic-Psychotherapy (NLPt) treatment can modulate the reaction in pollen allergic humans and their state of health
In: Journal of The European Association for Psychotherapy, Vol 12, 1, 03/2008, pp 50-68 - Gray, Richard M.:
The Brooklyn Program: Innovative Approaches to Substance Abuse Treatment
In: Federal Probation Quarterly Vol. 66. no.3. December 2002 - Genser-Medlitsch, M.; Schütz, Peter:
Does neurolinguistic psychotherapie has effects.
In: Nowiny Psychologiczne, 2004, 1, 23-48. - Turkowski, P. (2018). Neuro-Linguistic Perspective of Long- and Short-Term Psychotherapy of Grief. Theoretical Background, Method and Case-Studie. Journal of Experiential Psychotherapy, 21(1), 12-23. wolny dostęp on-line: http://jep.ro/images/pdf/cuprins_reviste/81_art_2_color.pdf
- Biró, Gyula:
Treating Pollen Allergy with NLPt Aproach
presented at the 40th EANLPt Conference – Budapest (Hungary), 07.11.2015 - Przemyslaw Turkowski, Jan Jedrzejczyk, Miroslawa Huflejt-Lukasik, Joanna Wieliczko:
Neuro-Linguistic Psychotherapy in treatment of anxiety disorders In: Psychoterapia 3 (178) 2016, 53-62
O badaniach nad skutecznością modeli NLPt można poczytać także na stronach:
- http://nlpwiki.org/wiki, szczególnie polecamy tabelę z badaniami oraz artykuł Richarda Graya;
- researchandrecognition.org, dużo o sukcesach w leczeniu PTSD, a także garść artykułów przeglądowych,
- http://www.eanlpt.org – zakładka „Research”;
- zapraszamy też na nasz profil na Facebooku, na którym poza wiadomościami o PSNLPt umieszczamy linki do artykułów opisujących badania nad NLPt lub pokrewnymi modelami psychoterapeutycznymi, artykuły o podstawach teoretycznych technik i inne ciekawostki ze świata psychoterapii.